رژیم غذایی مناسب برای شطرنج بازان ( بخش دوم )

از کلیه خوانندگان محترم وبلاگ آموزش شطرنج بدلیل تاخیر در انتشار بخش دوم مقاله رژیم غذایی مناسب برای شطرنج بازان پوزش می خواهم .

تقریباً یک سوم بازیکنان شطرنج ( 23 نفر ) اظهار کردند که از مکمل های غذایی استفاده می کنند. رایج ترین اقلام مورد استفاده ویتامین ها ، مواد معدنی ، اسیدهای آمینه و پروتئین ها بودند . حتی اگر مکمل های غذایی مورد مصرف استاد بزرگان مورد بررسی توسط آژانس جهانی ضد دوپینگ جهانی (WADA) برای استفاده در مسابقات و خارج از آن اجازه داده شوند ، می باید در نظر گرفت که استفاده غلط از این نوع محصولات سلامتمان را بخطرمی اندازد . شواهد علمی حاکی از این است که مقادیر مهمی از این مکمل ها حاوی مواد ممنوعه می باشند که بر روی برچسب های ( لیبل ها ) آنها درج نشده است . علیرغم اختلافات راجع به اجرای کنترل های ضد دوپینگ در شطرنج ، در بعضی رقابت های سطح بالا و مهم ( مثل قهرمانی جهان و المپیادها ) به اجراء گذاشته می شود و بنابر این یک بازیکن شطرنج می تواند بخاطر مصرف مواد ممنوعه بصورت آگاهانه و یا غیر آگاهانه مورد جریمه واقع شود.

سایر عادت های مربوطه بازیکنان شطرنج

با در نظر گرفتن تمرینات ورزشی ، 5/87% اظهار داشته اند که علاوه بر آموزش شطرنج ، فعالیت ورزشی نیزدارند. 4/51% گزارش شده که در یک سطح منظم ( سه بار در هفته و یا بیشتر ) بعنوان قسمتی از تمرینات عمومیشان ورزش می کنند . د رحالی که 1/36% اظهار داشته اند که آن را خیلی کم در طول هفته انجام می دهند و یا گاه و بیگاه به آن می پردازند . 5/12% بقیه اشاره داشتند که اصلاً هیچگونه فعالیت ورزشی ندارند .
استاد بزرگان در گروه آنهایی هستند که بعضی از انواع فعالیت های ورزشی را در سطح منظم انجام میدهند و در این بین شنا ( 19 نفر ) ، دوی سبک ( 15 نفر ) و نرمش ( 14 نفر ) و درادمه فوتبال ، تنیس ، پیاده روی طولانی و دوچرخه سواری از انتخاب های گوناگون آنها می باشد.
فعالیت فیزیکی انجام شده در سطح منظم ، بویژه اروبیک ، می تواند به بازیکن شطرنج به روش های گوناگون کمک کند : شرایط بدن را بهتر کرده ، مقاومت و تولید اندورفین ( ترشحات تولید شده بوسیله بدن که اثر مثبت بر وضعیت احساسی دارند و باعث احساس آرامش می گردند ) را بهبود بخشیده و می تواند اضطراب ، افسردگی ، فشار و استرس را کاهش داده و نیز کمی عمکرد هشیاری (حافظه ، هوش ، خلاقیت ) و انرژی را بهبود بخشیده و هشیاری ذهنی را حفظ کند. انجام ورزش همچنین به حفظ و کنترل وزن مناسب کمک کرده و چربی بدن را کاهش می دهد . ورزش باعث کاهش تجمع لیپید ها (lipids) در خون شده وسطح کلسترول HDL را افزایش می دهد ( « کلسترول خوب » یکی از مبناهای درمان دیابت های Mellitus است و توده های استخوانی را تقویت می کند ) .
در واقع از سالیان پیش تا کنون ، بسیاری از قهرمانان سابق و بازیکنان برجسته شطرنج برنامه هایی را داشتند که تمرینات ورزشی را نیز در برداشت .
در این بررسی سوالی نیز در مورد مصرف تنباکو برای تاثیر منفی شناخته شده این عادت بر وضعیت سلامتی گنجانده شده بود . سیگار کشیدن یکی از عوامل خطرناک بیماری های قلبی -عروقی مهم است و باعث ایجاد سرطان ریه ، حنجره ، حلق و حفره دهان و اختلالات ریوی و... می گردد . و همچنین این عادت بر مواد مغذی تاثیر منفی دارد . نیکوتین تنباکو امکان استفاده بدن از کلسیم را کاهش داده که باعث پوکی استخوان می شود . همچنین سیگاری ها از کمبود ویتامین هایی نظیر B1 ، B12 ، C و بتا کاروتن و... رنج می برند .
در این پژوهش ، ما در یافته ایم که 3/15% بازیکنان مورد بررسی اظهار داشته اند که سیگاری می باشند .
نتایج و توصییه ها
نتایج این پژوهش اطلاعاتی را درباره ورزش و عادت ها غذایی استاد بزرگان بین المللی ارائه می دهد ولی لازم به توضییح است که تحقیقات بیشتری در مورد این موضوعات مورد نیاز می باشد .
با توجه به این نتایج ، نویسنده توصییه هایی را در مورد عادت های سلامت به ورزشکاران ارائه می کند که می تواند برای بهبود عملکرد ورزشی نیز بکار گرفته شود .
* بازیکنان شطرنج باید سعی کنند هر روز صبحانه بخورند .
* اجتناب ازخوردن غذاهای سنگین و یا غذاهای دیر هضم قبل از بازی باید به عنوان یک عادت همواره مد نظر قرار گیرد . آخرین غذای صرف شده قبل از بازی باید حداقل سه ساعت قبل از آن صرف شود . اگر بازیکنی می خواهد که نزدیک به زمان مسابقه ( مثلاً یک یا دو ساعت قبل ) چیزی بخورد باید از بین میوه ها ( انواع میوه ، سالاد ، آب میوه و کشمش ) ، مشتقات غلات، بیسکوئیت ، شیرینی ماست کم چربی همراه با میوه و غلات ، نوشیدنی های ورزشی انتخاب کند .
* توصیه می شود که طی بازی مایعات مصرف شود و در صورت تمایل بازیکن ( و یا وقتی که مسابقه طولانی می شود ) غذاهای جامد نیز استفاده شود. آب معدنی ، انواع آب میوه ، چای ، قهوه ، نوشیدنی های ورزشی ، مشتقات غلات، انواع میوه ، کشمش ، میوه های خشک ( مثل بادام ) شکلات ، شیرینی ، می تواند مصرف شود . در همه موارد ، مقدار و حجم کمی مصرف شود .
* بهترین استراتژی برای هیدراسیون این است که مقدار کمی در فواصل منظم بجای مقدار زیاد وچند فاصله نوشیده شود و نگذارید تا تشنگی به شما غلبه کند. همین پیشنهاد باید در تمرین های شطرنج و فعالیت های ورزشی دنبال شود . همچنین مهم است تا فعالیت را با هیدراسیون مناسب آغاز کنیم .
* برای بازیکنان شطرنج خوب است تا مقدار زیادی مایعات برای نوشیدن را به طور افراطی در بازی های تمرینی در وضعیت هایی شبیه به تورنمنت ها آزمایش کنند ؛ بدلیل این که مشخص کنند که آیا انتخاب ها و مقادیر قابل تحمل می باشند ( و برای آشنایی با آنها ) . از نوشیدن مقادیر زیاد طی بازی های مهم که منتهی به از دست دادن تمرکز می گردد ، اجتناب کنید . همین رویه باید در غداهای جامد نیز بکار گرفته شود .
* بعضی مشخصات ادرار می تواند وضعیت هیدراسیون را نشان دهد که به بازیکنان راهنمایی خیلی خوبی می دهد . اگر در هر لحظه ای از روز رنگ ادرار زرد تیره شود یعنی این که حجم آن کم است و بوی تندی دارد و بنابراین همه این علائم نشان دهنده این است که شطرنج باز بخوبی هیدراته نشده است و در نتیجه باید حجم زیادی آب و یا مایعات که حاوی آب به میزان قابل توجه باشد ، بنوشد .
* به بازیکنان مطرح و برجسته شطرنج توصیه می شود به مشاوره های تغذیه ای – علمی اعتماد کرده تا از عهده تمام نیاز هایی که شطرنح در سطوح بالا نیاز دارد ، بر آیند . چرا که تغذیه نقش مهمی در عملکرد ورزشی دارد .
* استفاده نامناسب مکمل های غذایی و عمدتاٴ بصورت خودسرانه و یا با نظارت غیر حرفه ای منجر به اختلال درسلامتی شده و منجر به مثبت اعلام شدن کنترل های ضد دوپینگ می گردد. توصیه می گردد بازیکنان شطرنج مکمل ها را تنها توسط پزشکان بعد ازمعاینات کامل مصرف کرده و بازیکنان برجسته تنها در صورتی که در فهرست مواد ممنوعه برای شطرج نباشد ، مصرف نمایند . بازیکنان باید از دستور العمل های جهانی ضد دوپینگ آگاه باشند .فعالیت های ورزشی باید بعنوان جزئی از تمرینات بازیکنان شطرنج در نظر گرفته شود . لازم است تا در آزمایشات قلبی – بالینی پیش از شروع به این تمرینات شرکت کرده و این برنامه باید توسط یک پزشک و یا تمرین دهنده ورزشی طراحی شود .